TEKNİK
ANTRENMAN
*Uğur Dündar *Mete
Yazıcı *Seyhan Hasırcı
(*) Celal Bayar
Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Geçen Sayıdan Süren
Teknik Eğitim Metodları ve Araçları
1) Genel Teknik Eğitim:Genel teknik eğitimde çok yönlü olarak tek tek tekniklerin ve hareket becerilerinin öğretilmesi söz konusudur. Spor branşlarında bir taraftan ilgili branşın gerektirdiği hareketlere yer verilmeli, diğer taraftan da temel egzersizlerinde branşa yönelik öğretilmesi gerekir.
2)ÖzelTeknikEğitim: Hareket deneyimleri üzerine genel teknik eğitim eklenmesi ile gerçekleştirilir. Özel spor branşının gerektirdiği doğrultuda, hareketin öğrenim süreci içinde konsantrasyonla birlikte antrenman yöntemleri ve araçları aracılığıyla verilir.
Özel Teknik Antrenman Yönleri:
* Egzersizin Aktif Ayrıştırma Yöntemi: Sürekli aktif tekrarlar aracılığıyla özel tekniğin mükemmelleştirilmesi ve sağlamlaştırılması yöntemidir. Bu yöntem standartlaştırılmış, değiştirilmiş ya da zorlaştırılmış koşullar altında uygulanabilir. Antrenman araçları, yarışma serileri, özel egzersizlerle hareket detayının kesinleştirilmesine yardım eder.
*Egzersizin Pasif Ayrıştırma Yöntemi: Bu yöntemin temelini, mental antrenman, görsel antrenman, sözel antrenman formları oluşturur. Bir anlamda psikolojik hazırlık anlamındadır. Görsel antrenmanın araçları video,film, resim, gözlem vb. dir. Sözel antrenmanda hareket tanımı, anlatımı, direktifler söz konusudur. Mental antrenmanlarda ideomotorik hareket tasavvuru aracılığıyla düzenleme söz konusudur.
Metodik Önlemler ve Esaslar: Teknik eğitim sürecinde metodik önlemler, metodik eğitimin bölümlerine göre uygulanır;
-Kaba formda hareket tasavvurunun verilmesi, kısa anlatış ve tanım vardır.
-İnce formda bilincli bir antrenmanın yanı sıra hareket uygulamasının detayı ve düzeltmeleri vardır.
-Sağlamlaştırma bölümünde teknik mükemmelleştirme, detayların düzeltilmesi ve kişisel en iyi hareket çözümü (kişisel still) söz konusudur.
Metodik esaslarda ise;
-Özel teknik , özel antrenman gerektirir.
-Özel teknik için özel kondisyon hazırlığı gerekir.
-Hareket uygulamasının gerektirdiği rasyonel çözüm hemen uygulanmalıdır ki yanlış öğrenme önlensin.
-Hareket detayının sportif tekniğin önlenmesinde, tanınması gerektiğinden gözlem yeteneğinin ve tekniğin eğitim sürecinde bilinmesi gerekir.
-Teknik öğrenme sürecinin çabukluğu hareket deneyimine bağlıdır.
-Teknik eğitim sürecinde antrenman birimleri arasında uzun aralar olmamalıdır.
-Teknik olarak yetersiz hazırlıkla erken yarışmaya katılma olumsuz etki yapar.
-Teknik antrenmanın rahat pozisyonda uygulanması gerekir, yorgunluk kesinlikle koordinasyonu önler.
-Teknik beceri fiziksel verim faktörlerine, makro-mikro evreleri arasındaki değişmelere bağlıdır.
-Kondisyonel koşullar hareket sisteminde değişikliklere gerek duyurur.
Aşşağıda sporda teknik antrenman metodiği ve motorsal öğrenme eyliminden bilgiye geçişe ait tablolar sunulmuştur.(7-8)
Tablo 6: SPORDA TEKNİK ANTRENMAN METODİĞİ (Harre) (1)
Temal form Metod Ölçme
Yöntemi
Sunma Açıklama (Gösterme ile) Bilgiyi ortaya koyma
Anlatma (sözlü bilgiler) gösterme, yapma hedefi
Açıklama tanımlama, anlatma, diğer
bağlantıların
çözümlenmesi
karşılaştırılması ve genele
aktarılması.
Elde etme Egzersizlerden elde etme Kişisel hataları belirleme
(Egzersizlere gözcülük yardım etme, fikir verme,
et.) Öğretme görevi cesaretlendirme ve
doğrulama.
Önerme Gözlem görevi Planlama Görevi
Hareket görevi Öğrenme Görevi
Egzersiz görevi Antrenman Görevi
Yapma görevi Dökümantasyon ve
Değerlendirme görevi
Teknik Eğitimde Oluşan hatalar ve Nedenleri
Sporcunun yaptığı, uyguladığı teknik ile olması gereken arasındaki farklılıkların ortaya konabilmesinde fotoğraf, kamera, video filmleri, kuvvet bölümlerinin kinografları, bilgisayar bölüm analizi gibi birçok aracı kullanmayı düşünmek ve kullanmak gerekir. Bu donanımların bazıları sporcuya kendi uygulamasını, uygulama anında göstermek veya hiç degilse müsabaka sonrası doğru teknik hakkında kendince karar vermesi ve hatalarını görmesine yardımcı olur.
ÖGRENME SÜRESİNCE GEÇERLİ OLANLAR
.Harekatin yanlış anlaşılması .Akılcı tekniğin öğrenilmemiş
ve/veya yetersiz teknik. olması
.Yan tekniklerin olumsuz etkisi .Müsabakalar öncesi tekniğin
tam olarak yerleştirilmemesi
.Yan tekniklerin olumsuz etkisi .Sporcu hatasını biliyordur,
fakat hem doğru yöntemden
hem de dogru hareket bilgi-
sinden yoksundur.
.Denemelerden önceki parçalerın eksikliği .Gösterilen yapıcı hareketleri
öğrenmede fiziksel yetenek-
lerin yetersizliğine bağlı
durumlar.
.Yetersiz öğrenme koşullarının etkisi, .sporcunun fiziksel yapı se-
Örneğin: soğuk, yetersiz donanım vb. viyesi ile tekniğin uyumsuzluğu
.Kuvvet ve/veya sürat tekniğinin .Antrenör sporcusunun gelişimi-
erken gösterilmesi nin gerektirdiği bilgiden
yoksundur. Başlangıç
düzeyinde başarı getiren
teknik, daha ileri düzeyde
uygun olmayabilir.
.Tekniğin gerektirdiği fiziksel yeteneklerin .Yetersiz antrenman
Yoksun olma, örneğin; kuvvet, hareketlilik koşulları
.Sakatlanma korkusu .Yapılan hareketlerin sonucu
olan yaralanmalar ortaya
çıkar.
.Yetersiz gösterme ve/veya tekniği açıklama .Yetersiz düzenlenmiş
antrenman programları
.Sporcunun gelişim ve olgunluğuna
Bağlı, eğitme tekniğinin yanlış zamanlaması vb.
Çizelge 7: Öğrenme sürecinde geçerli olanlar
Düzeltme daima sporcunun teknik modeli, hatayı ve doğruyu anlaması ilkesine dayalı olmalıdır. Öğrenme aşamasındaki sporcu başarılı olabileceği tekniği arayabilir. Hatalar hemen bulunmalı ve düzeltilmelidir. Düzeltmeyi geciktirmek hatayı yerleştirecektir. Düzeltme şu yönlerde yapılmalıdır;
-Hatalı ve doğru teknik arasındaki farkı film yada uygulama yoluyla göstermek,
-Doğru harekete rehber olma.
-Zaman yada süre içinde sporcuyu, hareketi daha iyi yapacağına inandırmak.
-Bireysel hataların nedeni üzerine çalışmak,
-Hatalı teknikle verim elde etmek güçtür, bunu sporcuya izah etmek gerekir.
-Hareketi diğer bacakla, omuzla vb. ile denemek.
-Hatalı bir tekniğin doğru bir teknikle yer değiştirmesi dört aşamada ortaya çıkar.
-Hatalı teknik, konsantrasyonun kaybolduğu zamanlarda ortaya çıkar, doğru teknik zamanla tekrar yapılır.
-Ne hatalı ne de doğru teknikler baskın olabilmek için yeterince güçlü degildir, bu yüzden çoğunlukla aklı karıştıran veya bileşik teknikler vardır, doğru teknik daha sık yapılır.
-Sadece güçsüzlük ve streste zaman zaman yok olan bilinçli bir farklılık vardır.
-Doğru tekniğin tam olarak yerleşmesi.
Teknik Antrenman Konularında Genel Noktalar
Teknik eğitim konularında kesin zamanlamayı belirlemek için kategorik olmak olanaksızdır. Bu yanlızca bireysel olarak sporcuların konsantrasyon yeteneklerindeki farklılıktan değil, aynı zamanda fiziksel yeteneklerin durumundandır. Bununla birlikte teknik eğitimde dikkat çekebilecek temel noktalar şunlardır;
-Üzerinde durulan teknik, hiç ara vermeden 20 dakika yapılmalıdır.
-Teknik çalışmanın, uzun dönemde beklentisi, sporcunun çabasının geniş ayrımda karşılığını oluşturmalıdır. Sonuçta, daha uzun bir ünite, kendi içinde her bölümün ayrı bir amacının olduğu konulara bölünmelidir.
-Yorgunluğun azalması, motivasyonu yalnızca sportif karşılaşmada değil, günden güne arttırır, geliştirir. Bu nedenle bir antrenman çalışmasında teknik eğitim ünitesi, kondisyon ünitesinden önce gelmelidir.
Sporcuyu spora uyarlamadan önce, sporu sporcuya uyarlamak gerekir. Bu ilke, sporu uyarlamanın yanlış bir temel oluşturmadığı sürece izlenmelidir. Bu nedenle örnek; engellerin yükseklik ve araları azaltılabilir. Havuza daha yakından sıçramalarına izin verilir, yüksekte çıta alçaltılabilir.
-Çocukluk ve gençlik döneminde, koordinatif yetilerin antrenmanı, teknik antrenmana kısa ve tamamlayıcı bir nokta olarak uygulanmalıdır.
-Okul öncesi dönemde çok sayıda hareket becerilerinin öğretilmesi, özel olarak tekniğe az yer verilmesi gerekir.
-Okula başlama yılları ile aynı döneme denk gelen bazı spor dallarında (buz dansı, jimnastik vb.) yüksek düzeyde beceriler gereklidir. Ayrıca fiziksel olarak koşuların uygun olması (örnegin;yüzme havuzu vb.) uzun süreli antrenman aralığını gerektirir. Bu dönemlerde çok yönlü gelişme yönelik genel gelişimin temeli verilmelidir.
-İlkokul yılları sonuna doğru motorik öğrenmenin en uygun olduğu dönemdir. Genel teknik eğitimi bu dönemde yoğunlaştırılmalıdır.
-1.Bluğ çağında büyüme nedeniyle, yüksek zorluktaki koordinasyonlarla tekniğin kavranması zorlaşır. Bu nedenle önceden öğrenilmiş tekniklerin sağlamlaştırılması, yeni tekniklerin öğretilmesine tercih edilir.
-Spotif tekniğin verilmesi, gelişim antrenmanı sürecinin % 60-70’ini kapsamalıdır.
-Sortif tekniğin kaba formuyla öğretilip önce formla kavratılması, müsabakaya erken katılabilmek açısından önemlidir.
-Teknik eğitim süreci, çocuklarda yaygınlaştırılmış bir sistemleşmeyi gerektirir.
-Sportif tekniğin daha kaliteli bir şekilde verilmesi için akıcılığa daha çok yer verilmelidir.
Sonuç olarak; yeni başlıyan bir sporcuya iyi eğitim verilmesi gerekir. Bu nedenle bu tip sporculara en iyi öğretmen veya antrenörlerin verilmesi gerekir. Günümüzdeki uygulamada yeni sporculara yeni antrenör/öğretmenlerin verilmesi iyi bir uygulama değildir.
LİTERATÜR